Het was weer een lange dag op 6 juni 2024. Ik heb me opgegeven bij een stembureau voor de Europese verkiezingen. Van kwart voor zeven in de ochtend tot kwart voor twaalf in de avond. Een vrouw vraagt me of we de hele dag ‘moeten’. Maar “zeker mevrouw”, antwoord ik, “ik heb mezelf opgegeven.” Mevrouw vertelt me dat ze in veel plaatsen met geknipte shifts draaien.
Al vroeg in de ochtend plant ik de banner, met daarop de tekst Stembureau in de plantenbak van de Kickerthoek. Op de vraag of er geen standaard is wordt ontkennend geantwoord door de stembureauleider. Bij het opruimen staat de standaard gewoon op de Zweedse kar. Op diverse plekken worden geplastificeerde banners opgehangen. In de hal van de Kickerthoek draait een videofilmpje: Hoe te stemmen en er ligt voorlichtingsmateriaal.
U moet weten: dit keer behoort de gemeente Midden-Delfland tot een plaats waar een experimentele manier van stemmen plaatsvindt. Op een A3-formaat stemformulier moeten kiezers twee bolletjes rood kleuren: één voor de partij en één voor het getal dat hoort bij de gewenste kandidaat. Het is afwachten wat het gaat worden.
Een kwartier voor het opengaan van het stembureau staat de eerste kiezer al in de hal te wachten. Het stembureau moet nog worden ingericht.
We zijn dit keer met vijf in plaats van vier stembureauleden. Een mag de voorlichting doen van het nieuwe stemmen. Drie leden achter de tafel en een naast de stembus.
Ik ken een van de leden van het stembureau. De anderen zijn mij onbekend. Alleen het hoofd van het stembureau is groen. Niet de kleur wat hij stemt, maar voor het eerst betrokken bij een stemming.
Toch blijken veel mensen zich goed ingelezen te hebben hoe je in Midden-Delfland dit keer stemt voor Europarlementariërs. Sommige ouderen willen toch wel weten hoe het werkt. Maar met enige uitleg gaat het prima.
Zo rond het uur wisselen we binnen het team van plek. Op de plek in de hal waar ook voorlichtings- en oefenmateriaal ligt, kan ik zo nog even kletsen. Veel bekenden uit mijn Hoornse tijd die graag een praatje maken. En ik heb daar geen hekel aan. De tijd vliegt.
Eén van de stembureauleden gedraagt zich soms wat apart. Denkt de macht in pacht te mogen nemen waar mij dat steekt. Niet dat ik dat wil, maar als ik zie dat een moeder aan een, naar mijn mening, tienjarig kind het rode potloodje geeft en zegt wat ze moet inkleuren, zeg ik daar iets van, waar mijn medelid, terwijl mevrouw nog in het stembureau is, zegt dat dit geen probleem is en best mag. Er zijn meer zaken die niet prettig zijn. De buitenwacht merkt het niet maar ik des te meer. Ik vind haar kleding ook niet echt passen. Ik moet wel lachen als een stemmer bij mij in de hal komt en zegt” ik wist even niet in welke gleuf ik het stemformulier moest stoppen.” Een wat oudere vrouw vraagt of er geen kledingadvies is. “Kan jij er niets van zeggen.” “Nee, dat doe ik niet mevrouw”, antwoord ik. Waar het gesprek over gaat over een stembureaulid dat een nogal diep uitgesneden jurk draagt.
Rond de klok van elven komt de burgemeester binnen. Ze heeft iets lekkers bij zich: Gevulde koeken van bakkerij Hoek. Altijd leuk, lekker en een beetje aandacht is altijd fijn. Eerder waren er al twee organisatoren van de verkiezingen bij ons langs geweest. Hebben net als wij een lichtgevend geel hesje aan met de herkenning als lid van het verkiezingscomité. Zij hadden als afwijking ook hun eigen voornaam er nog bij laten printen.
Het aantal kiezers valt niet tegen. Buiten veel ouderen, sommige spreken zelfs over de stemplicht zoals die vroeger was, maar ook best wat jongeren. Verschillende ouders hebben hun kinderen mee. Een enkele oudere helpt haar man of zijn vrouw, dat mag niet. “Meneer we zijn al 62 jaar getrouwd en weten wat we aan elkaar hebben”, zegt een vrouw die ik voorzichtig in haar oor fluister dat het niet mag.
Om half twaalf komt de cateraar binnen. Vijf zakken eten. Veel eten. Om beurt stappen we even uit het team om te eten. Bij de Was en Strijk, een onderdeel van GGZ dat is ondergebracht in de Kickerthoek, heeft men soep gemaakt. Ook dat is veel. Ik neem het initiatief om voor alle stembureauleden een kopje soep op te halen. Een lekkere aanvulling op de middagmaaltijd.
Het aantal kiezers loopt eind van de ochtend, begin van de middag, iets terug. Al is het stemlokaal zelden echt leeg. Lange rijen hebben we nog niet meegemaakt.
De schilder is bezig met verven van de kozijnen. De ramen gaan open. De temperatuur valt gelukkig mee. We hebben er weinig last van, al ruik je het wel.
Regelmatig moet de stembureauleider het aantal stemmers doorgeven. We zijn nooit de laatste in aantallen, de hoogste ook niet, terwijl we toch echt gaan voor de eerste plaats.
Zo af en toe komt er iemand binnen met een dichte enveloppe. Dan blijkt dat men niet de stempas maar de flyer waar alle kandidaten op staan heeft meegebracht. Dan is stemmen niet van toepassing. De stempas is anderhalve week eerder verstuurd. Dit is verwarrend. Een man en vrouw die bij hoog en laag beweren geen stempas te hebben gehad komen even later ‘stiekem’ binnen. Doen alsof ze voor het eerst komen. Als men van achter de tafel zegt: “Ah, toch gevonden”, verschiet men van kleur. Een al wat oudere man geeft de schuld aan zijn hulpje. “Ze heeft ‘m op een plek gelegd waar ik dat nooit zou doen”, zegt hij. Een mevrouw beweert dat alle belangrijke post in het mandje naast haar stoel terechtkomt. “En daar zit de stempas toch zeker niet in”, beweert mevrouw.
Zo vlak voor het avondeten en even erna wordt het drukker. Soms staan er wel VIER mensen te wachten. Toch is de opkomst bij ons stembureau zeker niet verkeerd. Trouwens in heel Midden-Delfland niet. Ruim 58% van de stemgerechtigden brengt zijn of haar stem uit. Ruim ook boven het landelijk gemiddelde. Midden-Delflanders kennen hun recht en zijn vaak van meegaande aard. Al krijg ik van verscheidene mensen ook wel wat kritiek op het College en dan met name de interim burgemeester die er heeft gezeten. In niet misverstane termen hekelt men het beleid op het gebied van het AZC. Alsof ik er wat aan kan doen.
Even voor negen uur komen er een vader en zoon binnenwandelen. Komen van een gevechtstraining is te zien aan hun sportbroek met Chinese tekens. “Zo”, zegt de vader, “wij zijn de laatste.” Door het raam zien we echter nog mensen langs en binnenkomen. “Helaas”, zeg ik, “of je moet terug gaan en buiten even wachten.” Daar heeft men geen zin in en brengt de stem uit.
Klokslag negen uur gaat de voordeur op slot. Even een momentje voor een drankje. Er is inmiddels een teamleider stemmentellen binnengekomen en twee tellers. Met zes mensen gaan we tellen. De leider van het stembureau maakt het proces-verbaal op en doet niet mee aan het tellen. De teamleider stemmentellen zet de lijntjes uit en telt ook niet.
De stembus wordt geopend en de stemformulieren vallen op de grond als de bus wordt omgedraaid. In stapels gaan de stembiljetten de tafel op. Eerst sorteren op even en oneven partijen. Als dat is gebeurd sorteren we de stapels op partijnummer. Als alles gereed is kan de telling plaatsvinden. Alle stapels worden twee keer geteld en bij een ongelijk aantal nog een derde keer. Nu wordt het spannend. Is het aantal uitgebrachte stembiljetten gelijk aan het aantal uitgedeelde stembiljetten? Tromgeroffel:…… Neen. Er is een verschil van één op het totaal van 946 of 947. Het aantal uitgegeven stembiljetten is 947. De grootste stapels gaan nog een keer geteld worden. Daar waar de gele post-it stickers tussen zitten is het makkelijk. Maar het verschil komt niet boven water. Er zijn verschillende mogelijkheden. Er is een dubbel stembiljet uitgegeven. Iemand heeft meerdere stembiljetten meegekregen (eigen biljet en één of twee volmachten) maar heeft er een achtergehouden. De oorzaak komt niet boven water. Het proces-verbaal wordt opgemaakt. De stembiljetten ingerold en met een elastiekje bij elkaar gehouden en dan verdwijnen ze in een verzegelde enveloppe.
Het is half twaalf als het stembureau wordt ontmanteld. De tafels en stoelen gaan weer op de plaats waar ze stonden. Er worden handen geschud en bedankt voor de medewerking.
De Europese verkiezingen zijn voorbij. Zondag zullen de uitslagen bekend worden gemaakt De grote vraag blijft bij mij echter wat heeft het Nederlands voetbalelftal op deze avond gedaan tegen Canada. Het is volledig langs mij heen gegaan.
Verhalen & Blogs 